PERİODONTAL TEDAVİLER

PERİODONTAL (DİŞ ETİ) TEDAVİLER

Ağız muayenenizden sonra size bir çeşit dişeti hastalığınızın olduğu söylenebilir. Bu durum, gingivitis (dişeti iltihabı, dişeti kanaması, şiş dişetleri) ya da dişeti çekilmesine neden olan veya olmayan hafif, orta ya da ileri derecede periodontitis olabilir. Size dişetlerinizi ve altındaki çene kemiğini etkileyen bu hastalıkların tedavisi önerilmektedir.

Dişeti hastalığı (periodontal hastalık), dişetini dişten ayırarak (cep) ve dişi çevreleyen kemikte erime oluşturarak dişlerde destek kaybı oluşturabilir ve tedavi edilmediğinde diş kayıplarına ve genel sağlığı olumsuz etkileyecek diğer sonuçların ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu tedaviler ile dişeti ve çene kemiklerini etkileyen hastalık yavaşlatılır ya da iyileştirilir. Dişeti hastalığının derecesine göre şu tedaviler uygulanabilir: Cerrahi olmayan tedavi detertraj-polisaj (diş taşı temizliği-parlatma) ve derin temizlik (küretaj) işlemlerini kapsamaktadır.

Detartraj-Polisaj(diş taşı temizliği-parlatma) : Dişler üzerinde biriken ve dişeti hastalığına neden olan plak ve diş taşlarının uygun aletlerle uzaklaştırılması ve daha sonra dişlere uygun patlarla cila işleminin yapılmasıdır.

Subgingival küretaj (derin dişeti tedavisi) veya kök yüzeyi tedavisi: Dişetinin altında hastalığa neden olan plak, diş taşı ve diğer etkenlerin uzaklaştırılması işlemidir. Bu işlemlerin uygulanması esnasında dişetlerinde kanama olması olağandır.

Bu tedaviler sırasında gerektiği durumda lokal anestezi uygulanabilir. İşlem sonrası ortaya çıkabilecek hassasiyetin giderilmesi için; dişlere hassasiyet giderici bir ajan uygulanabilir,

Sallanan dişler birbirine beyaz dolgu maddesiyle (splint) tutturulabilir, ultrasonik cihazlar (kavitron) ya da küretler yardımıyla küretaj işlemi uygulanabilir. Eğer gerek görülürse tedavi öncesi ve sonrasında antibiyotik, ağrı kesici (analjezik/antinflamatuar) ilaçlar ve ağız gargaraları reçete edilebilir. Önerilen ilaçların prospektüsünde belirtilmiş olan yan etkiler görülebilir.

Bu tedavi sonucunda tam iyileşme olabileceği gibi, gerekli görülen durumlarda ileri periodontal cerrahi tedaviler de önerilebilir.

Periodontal Cerrahi Tedaviler:

Bu tedaviler genellikle lokal anestezi uygulanarak yapılır ancak bazı durumlarda ek olarak sakinleştirici ilaç uygulanan sedasyon da kullanılır ve tedavinin bir parçası olarak lokal anestezi kullanılır. Bu işlemler sırasında dişetleri açılarak diş köklerine ve hastalıklı kemiğe daha rahat ulaşılır. İltihaplı ve hastalıklı dişetleri uzaklaştırılıp, köklerin yüzeyleri dikkatle temizlenir. Gerekli durumlarda kemikteki düzensizlikler şekillendirilebilir ve dişlerin çevresine yapılandırıcı (rejeneratif) materyaller  kullanılabilir. Kemik kaybı olan bölgelere greft materyali (kemik yerine geçen madde) yerleştirilebilir. Değişik greft materyalleri kullanılabilir. Bu materyaller, kendi kemiğiniz, yapay kemik greftleri ya da doku bankalarından elde edilen kemik tozu olabilir.

Kemik yıkımının şekline göre greft malzemesiyle beraber membran (engelleyici/bariyer) kullanılabilir ya da kullanılmayabilir. Bu malzemeler yerleştirildikten sonra dişetleri tekrar dikilerek, periodontal pat ile kapatılır.

Dişeti rahatsızlıkları bazen de önemli derecede dişeti çekilmeleri ile kendini gösterebilir. Şiddetli dişeti çekilmeleri olan yerlerde dişeti miktarını artırma (dişeti grefti) işlemleri uygulanabilir. Dişeti miktarını artırmanın amacı, daha ileri dişeti çekilmelerini engellemek için yeterli miktarda yapışık dişeti yaratmak ve/veya açığa çıkan kök yüzeylerini kapatmak, diş ve dişeti çizgisinin görüntüsünü iyileştirmektir. Bu cerrahi işlem ağzın herhangi bir bölgesinden, ince bir dişeti parçasının gerekli yere naklini içermektedir.

Hastalardan bir kısmı periodontal cerrahiye iyi yanıt vermemektedir. Bu durumda dişler kaybedilebilir, uygulanan işlemin doğal bir sonucu olarak dişeti çekilmesi oluşabilir ve buna bağlı olarak dişlerin boyu uzamış gibi görünebilir.

Kemik malzemeleri, anestezik maddeler ya da ilaçlara bağlı istenmeyen etkiler (komplikasyon) gelişebilir. Bu istenmeyen etkiler, cerrahi sonrası enfeksiyon, kanama, şişlik, ağrı, yüzde renk değişikliği; çenede, dişlerde, dilde, çene ucunda geçici veya duruma göre kalıcı hissizlik, eklem yaralanmaları ya da ilişkili kasların kasılmaları, geçici ya da duruma göre kalıcı diş sallanmasında artış, sıcak, soğuk ve asitli yiyeceklere karşı hassasiyet, iyileşmeye bağlı dişeti büzülmesi sonucu bazı dişlerin uzaması ve dişler arasında boşlukların oluşması, ağız köşelerinin zedelenmesi, birkaç gün ya da hafta ağız açıklığının kısıtlanması, konuşmanın kötü yönde etkilenmesi, alerjik etkiler ve yabancı cisimlerin kazayla yutulmasını içerebilir, ancak bunlarla sınırlı olmayabilir. Vericilerden elde edilen kemik greftleri, AIDS, viral hepatitler ve diğer bulaşıcı hastalıklar açısından test edildikten sonra kullanıma sunulmaktadır. Ancak uzak bir ihtimal de olsa testler verici dokudaki mevcut hastalığı belirleyemeyebilir ve bulaşma riski oluşabilir. Bu durum geri dönüşümsüz istenmeyen etkilerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Diş köklerini kapamaya yönelik gerçekleştirilen işlemler sonrası tekrar kök yüzeyi açığa çıkabilir.

Bazı durumlarda daha fazla dişeti çekilmesi meydana gelebilir, verici sahada cerrahi sonrası enfeksiyon, kanama, şişlik ve ağrı oluşabilir. Eğer gerek görülürse ameliyat öncesi ve sonrasında antibiyotik, antinflamatuar ilaçlar ve ağız gargaraları reçete edilebilir. Bunları önerilen süre ve şekilde kullanmak gerekmektedir. Önerilen ilaçların prospektüsünde belirtilmiş olan yan etkiler görülebilir.

Periodontal cerrahi, işlev ve görünümün korunmasında başarısız olabilir. Eğer cerrahi girişim başarılı olmazsa, ikinci bir ameliyata gerek olabilir. Bunun nedeni her hastanın durumunun kendisine özgü olmasıdır ve uzun dönem başarı sağlanamayabilir. Bu cerrahi işlemler ile ilgili olabilecek bildiğiniz önceden gelişmiş tüm ilaç etkilerini ve alerjileri, hastalık belirtilerini ve alışkanlıkları ve durumları dişhekimine bildirilmelidir.

Diş hekiminin önerdiği şekilde günlük bakım yapmak (günde üç defa fırçalamak ve bir kere diş ipi veya ara yüz fırçası kullanılması) ve reçete edilen ilaçları kullanmak yapılan işlemin başarısı için çok önemlidir. Periodontal tedavilerin başarısı dikkatli bir ağız bakımı, önerilen ilaçların düzenli kullanımı, içki, sigara gibi alışkanlıklardan uzak durmak, beslenme önerilerini dikkate almakla bağlantılıdır. Bu süreçte dişe yönelik yapılması gereken dolgu, kanal tedavisi, kron, köprü gibi tedavilerin yaptırılmaması, periodontal tedavinin başarısızlığında önemli rol oynayabilir. Doğal dişlerin ve onların yerine yapılan yapay dişlerin günlük temizliğinin ve bakımının devam ettirilmesi gerekmektedir. Periodontal cerrahiyi takiben, dişhekiminin cerrahinin sonuçlarını değerlendirebilmesi ve iyileşmeyi takip edebilmesi için kontrol randevularını hekimden talep etmek ve randevulara düzenli gelmek gerekmektedir.

Öngörülemeyen durumlar, önceden düşünülmüş cerrahi planda değişiklikler yapılmasına neden olabilir. Cerrahi uygulamada yapılacak değişikler arasında; komşu dişlerin daha iyi iyileşmesini sağlayabilmek için durumu umutsuz dişlerin çekimi, çok köklü dişlerde dişi korumak için köklerden birtanesinin veya dişin yarısının alınması, planlanmış olan cerrahinin tüm aşamaları uygulanmadan cerrahi işlemin bitirilmesi ve diğer uygulamalar yer almaktadır.

Sistemik hastalıklarınız yapılacak olan periodontal tedavinin sonuçlarını olumsuz yönde etkileyebilir. Tedaviye verilen doku cevabı ve iyileşme hızı değişebilir. Ancak uygulanan periodontal tedavi ile elde edilecek sonuçlar da (örneğin iltihabın azalması) genel sistemik rahatsızlığınız üzerinde olumlu sonuçlar doğurabilir. Diğer yandan, periodontal tedavinin gerçekleştirilmemesi ise var olan sistemik hastalığın şiddetlenmesine sebep olabilir.

Önerilen tedavinin başarılı olacağına dair hiçbir garanti veya güvence verilememektedir. Bireysel farklılıklara bağlı olarak, başarının kesinliği tahmin edilememektedir. Ağız bakımının son derece iyi olduğu durumda bile, başarısızlık, geri dönüş, ek tedavi veya diş kaybına kadar gidebilecek, var olan durumun kötüleşmesi gibi riskler bulunmaktadır.

Bu konudaki alternatif tedaviler: Periodontal hastalıktan etkilenen dişlerin çekimi; İlaç kullanımıyla birlikte ya da tek başına uygulanan dişetinin altındaki bakteri ve diş taşlarının azaltılmasının amaçlandığı diş ve kök yüzeylerinin cerrahi yöntemler uygulanmaksızın temizlenmesi veya hiçbir tedavinin uygulanmamasıdır. Bu son durumda hastalığın ilerlemesi ve dişlerin erken kaybedilmesi beklenmektedir. Her üç durumda da diş kaybı, enfeksiyon ve iltihabın devamı olacaktır. Bu durumların tedavisi daha fazla zaman ve çabayı gerektirir. Ayrıca daha ileri tedavilerin parasal boyutu da artar.

İÇERİK KAYNAK: Türk Dişhekimleri Birliği